Vështrim kritik i vëllimit poetik ‘’Shkreptimë dashurie’’

NJË STACION I KËNDSHËM, NË LULËRINË E BUKUR POETIKE…

‘’Asgjë si më parë,
as loja,
as kënga,
as fjala e besës,
as dashuria.

Asgjë si më parë,
as dëshira,
as shpresa e pritur,
as shenja e goditur’’.

I tillë vjen poeti i mirënjohur shqiptar, Bilall Maliqi, nga Lugina e Preshevës, me vëllimin e tij të ri poetik ‘’Shkreptimë dashurie’’, i cili është edhe një dëshmi jo vetëm e pjekurisë së tij poetike, por edhe e arritjes së tij në këtë zhanër. Pas 31 veprave të tij të njëpasnjëshme, ky libër duket se është një stacion i këndshëm, në lulërinë e tij të bukur poetike.
Gjëja e parë që të bie në sy në vëllimin e tij të ri poetik, është ngjeshja e lëndës poetike, duke iu larguar inflacionit të fjalës. Dhe kjo bie në sy në të gjitha poezitë e këtij vëllimi poetik, gjë që do të thotë se kjo nuk është aspak e rastësishme, por një kërkesë e autorit ndaj vetvetes. Në këtë mënyrë, vëllimi poetik është shtrydhur mirë, për të mbajtur prej tij vetëm lëndën e vlefshme të poezisë. Brenda hapësirës dhe natyrës krijuese të çdo krijuesi, mendoj se kjo është një kërkesë e domosdoshme e një autori ndaj vetes, veçanërisht në kohën e sotme, kur krijimtaria e gjerë dhe e shumëllojshme, vuan pikërisht nga inflacioni i fjalës. Ku fjala e tepërt ‘’derdhet’’ nga ‘’gota poetike’’, ku është hedhur me tepri.
I gjithë ky libër ngrihet mbi dy shtylla të fuqishme: mbi dhimbjen dhe dashurinë. Por, nëse dhimbja është e ngarkuar rëndshëm me dhimbje, dashuria është e gjithpushtetshme dhe mbi pushtetin e saj ajo nuk pranon asnjë pushtet tjetër. Këto dy shtylla të fuqishme, e mbajnë poezinë e tij mbi shpatullat e tyre, pa e lënë atë të përtoket, për t’ia sjellë atë lexuesit direkt nga dega poetike, me gjithë freskinë dhe origjinalitetin e vet.
Edhe pse e kam lexuar mjaft këtë autor, do të thosha se në këtë vëllim poetik ai sjell gjithçka të mirë që mund t’i sjellë lexuesit të vet. Alegorik dhe metaforik, i indirekt dhe i direkt, por përherë me art, ai synon të arrijë të japë mesazhin poetik të plotë, të fuqishëm, pa asnjë ekuivok.
‘’Në dërrasën e zezë,
vizatuam kohët’’, jep ai tabllonë e tij me dy penelata, ku alegoria nuk ka nevojë për asnjë fjalë më tepër. Ose pak më tej:
‘’Ky mot i zi,
në shekullim e ri’’, për të vijuar:
‘’Plot lotë e shi,
në shuplakë të motit të ri’’
dhe pak më tej, ku poeti:’’hijen e kërkon nëpër kohrat e nxira’’, ku tablloja me mjetet artistike të antitezës dhe metaforës, është pikturuar bukur mirë me penën e tij të hollë, ku synohen efektet artistike. Nuk ka nevojë për më tepër fjalë dhe komente, të cilat do ta lodhnin lexuesin, pasi mesazhet janë dhënë saktë dhe qartë. Se, në fund të fundit, në poezi gjithçka është në funksion të mesazhit artistik. Të tjerat janë punë mjeshtërie poetike.
Këtë mendim timin e përforcojnë dy vargje me një peshë jo të zakonshme, të cilët vijnë tek poezia ‘’Rrjedh loti’’:
‘’Rrjedhë loti,
në rrjedhë jete’’,
ku paralelizmi artistik është shumë i gjetur dhe i vendosur bukur në funksionin poetik të vargut dhe duket sikur rrjedha e lotit dhe rrjedha e jetës, garojnë me njëra- tjetrën, duke ecur në dy vija paralele të pafundme…Duke sikur ato nuk kanë rrugë tjetër, veçse të ecin pafundësisht në këto dy vija paralele. Gjetje artistike me efekt kjo.
Mendoj se poeti e ka dhënë të plotë mesazhin e dhimbjes, pa e ngarkuar poezinë e tij tej sinorëve poetikë. Dhimbja në poezi ka një kufi, tej së cilit ajo dobëson vetveten, gjë që duhet ta përkujdesin poetët. Kur poeti thotë:
‘’Nëpër shkallët e dhimbjes,
ngjiten shpresat e palgosura’’, besoj se e ka sjellë kumtin e tij poetik të plotë.
Por, nëse dhimbja është ngarkuar aq sa duhet në shtyllën e saj poetike, dashuria, në shtyllën tjetër të librit të ri të autorit, ka këngëzuar më mirë se në çdo libër të tij. Jam i sigurt në vetvete për këtë konkluzion që kam nxjerrë. Poezitë e dashurisë, të cilat dominojnë dukshëm në këtë libër, i ngjajnë luleve të një buqete të bukur, ku secila kërkon të dallohet nga të tjerat me veçantinë e saj. Poeti, ky ‘’bujtar i shpirtit të vetmuar’’, i beson plotësisht dashurisë:
‘’Mbledh ca yje në qiell,
më rrëzo me ata sy diell’’.
Ai ia ka dhënë gjithçka poezisë së dashurisë, duke e lënë atë të baresë e lirshme nëpër shpirtin e tij poetik. Po edhe të donte ta kufizonte, nuk besoj se do të gjente forcë ta bënte një gjë të tillë. Poetët janë të hapësirave të lirisë. Prandaj synojnë hapësirat e pamata qiellore.
‘’E verbër është nata pa shikimin tënd’’ dhe ‘’Në pritje të motit të ri, kapi në nishan një dashuri e fshehur’’, nis të nxjerrë ‘’sekretet’’ e vetvetes poeti, pasi, edhe pse ‘’Në kujtimet e mia të dehura, bëri një sy gjumë nata’’, kjo përgjumje poetike nuk vazhdon gjatë, se ‘’Sytë e saj shkrijnë edhe rrufetë’’ dhe përfundimisht poeti është i detyruar të pranojë atë që thotë shpirti: ‘’Mbetem rob i buzëve të tua’’ dhe, i dehur nga magjia e dashurisë, nuk ka rrugë tjetër, veçse të kërkojë një vrimë çelësi: ’’Për të hapur brendinë tënde’’, duke i thënë së dashurës fjalët që në të vërtetë ia thotë shpirti i tij: ‘’Mos e fsheh ndjenjën palëve të shpirtit’’ dhe duke e grishur atë të shkojnë së bashku në trevat e ëndrrës, ku bota e pamatë e ëndrrave është e gjithë e tyre: ‘’Eja e dashur me aromë trëndafili, ta mbushim gjumoren me ëndrra’’.
Duket qartë se poeti është i sinqertë me ndjenjën e vet, pa i bërë asaj asnjë autocensurë, e cila nuk do të ishte aspak e nevojshme. Gardhimet në dashuri, janë kotësia e saj. Prandaj poeti lëshon një mesazh të bukur, të praruar me rreze drite: ‘’Në mungesë të diellit, ngrohem me tënden dashuri’’. Dhe, për ta plotësuar edhe më mirë komodotetin e tij poetik, ai shkon natyrshëm edhe pak më tej: ‘’Ma le një copë zemre në lëpizën e mallit të (për)vuajtur’’.
Poeti e ka thënë fjalën e vet.
Tani ky libër është gati për botim. I mbetet vetëm për t’u gatitur, për të shkuar tek lexuesi. Pastë udhë të mbarë!